Sanatçıların ve sanatseverlerin uğrak yeri olan müze türlerini biliyor musunuz?

Ayrıca müzeler; Prosedürlerine, hizmet ettikleri bölgelere, sergileme formüllerine, işlevlerine ve müzelerdeki bilgilerin kullanımına göre geniş bir şekilde sınıflandırılabilirler.

Devletin işlettiği müzelerdir. Ülkemizdeki devlet müzelerinin birçoğu Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün yönetimindedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı, yurt içinde koruma altına alınan ve diğer ülkelerde Türkiye ile ilgili olan eserlerin takas, bağış ve satın alma yöntemleriyle toplanması, korunması ve halkın hizmetine sunulmasından sorumludur.

1980’de halkla buluşma Devlet Fotoğraf ve Heykel Müzesi, örnek olarak verilebilir.

Bu kategorideki “belediye müzeleri” devlet tarafından denetlenmekte ve desteklenmektedir.

Örneğin İstanbul Belediyesi Atatürk Müzesigörüntülenebilir.

Yerel yönetime bağlı bir diğer müze türü ise şehir müzeleri mi . Kent ve insanı, kültürel faaliyetleri, kentin tarihi, çevresi, ekonomisi gibi pek çok alanda kenti incelememizi ve anlamamızı sağlar.

Kent müzelerinin dünyadaki en başarılı örneği Londra Müzesi . Türkiye’deki bu müzeler. Bursa Kent Müzesiörnek olarak gösterilebilir.

İlk örnekleri 17. ve 18. yüzyıllarda kurulmaya başlanan üniversite müzeleri, eğitim, inceleme ve araştırma amacıyla kurulmuştur. İlk üniversite müzesi kesin olarak bilinmemekle birlikte Oxford Üniversitesi’ne ait Ashmolean Müzesi olduğu kabul edilmektedir. Üniversite müzeleri, üniversite bünyesinde eğitime fayda ve materyal sağlamayı ve bu imkanlarla eğitimi güçlendirmeyi amaçlar.

Dünyadaki belli başlı üniversite müzeleri; Kanada’da bul n Alberta Üniversitesi Zooloji Müzesi, Mısır İskenderiye Üniversitesi Tıp Müzesi örnek olarak gösterilebilir. A Nadolu Üniversitesi Çağdaş Sanatlar Müzesiülkemizdeki üniversite müzelerine örnek olarak verilebilir.

Askeri müzeler geçmişte nadide savaşların, zaferlerin, savaşlarda kullanılan teknolojilerin, mühimmat ve silahların ev sahipliği yapmaktadır. Askeri müzelerde toplumun ortak milli tarih bilincinin güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Ülkemizdeki örnekler; Ankara Harita Müzesi, Çanakkale Boğaz Komutanlığı Müzesiülkemizdeki ilk deniz müzesi ve ilk askeri müzedir. İstanbul Deniz Müzesi’dir.

Koleksiyonculuk faaliyetlerinin artmasıyla ortaya çıkan özel müzeler, özel kişiler tarafından yönetilmektedir. Özel olsalar bile devlet tarafından denetlenebilir ve desteklenebilirler. İngiltere’de 1100’ün üzerinde bağımsız müze bulunmaktadır. Bizim ülkemizde; Bireyler ve kurumlar için 90’ın üzerinde bağımsız müze bulunmaktadır.

Ülkemizde müze olan birinci şahıs koleksiyonu Sadberk Hanım Müzesi1980 yılında İstanbul’da açıldı.

Sakıp Sabancı, İstanbul Contemporary ve İstanbul Pera MüzesiBunlar müze örnekleridir.

Yönetimleri vakıflarla ilgili olan müzelerdir. Kültür varlıklarını korumayı amaçlar.

Ülkemizde eski eserlerin bu müzelerde korunması ve sergilenmesi Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Ankara, İstanbul, Bursa gibi çeşitli illerde vakıf müzeleri bulunmaktadır.

Ankara Vakıf Eserleri Müzesiörnek olarak gösterilebilir.

Daha çok eserlerin açık havada sergilendiği müzelerdir. Bu müzeler, kaybolan kültürel ve maddi varlıkları korumak, ülkeler arasındaki kültürel değerlerdeki farklılıkları karşılaştırmak ve farklı kültürleri tanımak ve benimsemek için bir fırsat sağlar.

Dünyanın ilk açık hava müzesi, 1881 yılında Norveç’in Oslo yakınlarında bulunan King II. Oscar’ın koleksiyonu.

Türkiye’deki bazı kentsel sit alanları, yapısal özellikleri nedeniyle açık hava müzesi özelliği taşımaktadır. Ürgüp, Safranbolu ve Mardin örnek olarak verilebilir.

Roma’daki Pompeii şehri ve forumları, Atina’daki Agora kalıntıları, Türkiye’de ise Çanakkale’de Truva ve Çorum’da Alacahöyükbu kategoriye girer.

Mimarisi, büyüklüğü ve tarihi ile ender bulunan ve şehrin simgesi haline gelmiş bazı yapılar müze olarak değerlendirilebilir. Örneğin; Mısır’da bulunan tek bir yapıdan oluşmaz Mısır Piramitleri, Paris şehrinin simgesi haline gelen Eyfel Kulesi.Ülkemizdeki en nadide ve hoş örneklerden biridir. türbe,Ankara’nın her tarafından görülebilecek bir noktada inşa edilmiştir.

Tarihi, mimarisi ve barındırdığı değerler nedeniyle korunması gereken evler, müze konut olarak değerlenir. Bunlara Atatürk ve  Shakespeare’in doğum yeriörnek olarak gösterilebilir.

19. yüzyılda gelişen bu çoğu bağımsız müzelerden bazıları etnografya müzeleriyle birleşti. Bu nedenle bulundukları ülkenin ulusal ve bölgesel müzelerinde yer almaktadırlar. Bir bina içinde yer alabilecekleri gibi bir konut, kasaba veya çiftlikte de yer alabilirler.

Skansen Halk Müzesi buna bir örnektir.

Ekomüzeler küreselleşme ile birlikte ortaya çıkmıştır. Yerel ekonomik kalkınmayı, aidiyet duygusunu güçlendirmeyi ve yerel kimliği korumayı amaçladılar. Ekomüzeler, çevre eğitiminin ilkesi olan yerli tarihi, dini ve ekolojik çeşitliliği yeniden keşfetmek, onurlandırmak ve bunlardan yararlanmak için çok uygun yerlerdir. Örneğin; Doğu Alberta, Kanada’daki Kalyna Country Ecomuseum.

Ele aldıkları konuyu bilim dalları açısından inceleyen müzelerdir. Şarap Müzesi, Spor Müzesi, Pul Müzesi, Kukla Müzesi bunlara örnek verilebilir. Türkiye’de bu müzelerin gelişimi son yıllarda artmıştır. Türkiye’de ilk kez 1992 yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi tarafından açılan Oyuncak Müzesive ardından ben Oyuncak Müzesi, 2005 yılında Sunay Akın tarafından İstanbul’da açıldı.örnek olarak verilebilir.

Ülkemizin ilk özel spor müzesidir. Beşiktaş Jimnastik Kulübü  Bu bir müze.

Hızla gelişen internet ve kullanımının artmasıyla birlikte sanal müzeler ortaya çıkmıştır. Peyzaj transfer teknolojileri desteği ile gerçek müzenin sanal ortama taşınmasıdır. Bir müzenin sanal müze olarak nitelendirilebilmesi için müzede bulunan tüm eserlerin internet ortamında sergilenmesi gerekmektedir.

Eğitim amaçlı makul günlerde açık olan çocuk müzeleri, klasik müzelerden dört temel farklılıkla ayrılmaktadır.

Birinci fark; Her galerinin anlatacak bir fikri, her standın anlatacak bir hikayesi ve her gösterinin bir amacı vardır. Eğitim her nesneyi, olayı ve etkinliği açıklar.

İkinci fark;Çocukların ilgisini uyandırmak için parlak, canlı renkler ve güçlü ışık efektleri kullanılmıştır.

Üçüncü fark ; Daha iyi bir görsellik hedeflendiğinden stantlar daha özenli bir biçimde oluşturulmuştur.

dördüncü fark ; Bu müzelerde çocuk en değerli öğrenme kaynağı ile ilişki kurar. 1925’te ABD’de açıldı Indianapolis Çocuk Müzesibilimi çocuklara ilgi çekici bir şekilde aktarmayı amaçlar. Houston Çocuk Müzesiörnek olarak gösterilebilir.

Bildiğimiz şekliyle arkeoloji, insanlığın kültürel tarihini, kültür alışverişini ve karşılıklı bağlantılarını ve kazı prosedürleriyle keşfedilen eserleri inceler. Kültürel, sanatsal ve tarihi yönleri inceleyen bir bilimdir.

Arkeoloji müzeleri, Atina Agorası ve Roma Forumu gibi açık hava müzeleri şeklinde bulunabileceği gibi, arkeolojik sit alanlarında bulunan eserlerin sergilendiği binalar şeklinde de bulunabilir.

1891’de açıldı İstanbul Arkeoloji Müzesi,Çeşitli kültürlerden binlerce eseri içinde barındıran dünyanın en büyük müzelerinden biridir.

Birkaç yüzyıllık sanat değeri, sanat birikimi veya sanat akımı olan eserler; Resim, çizim, heykel şeklinde sergilenen ve gelişimlerini izleyen müzelerdir. Bu müzeler; seramik, metal, mobilya, sanatçı kitapları gibi koleksiyonları olabilir.

1764 yılında kuruldu St. St.Petersburg’daki Ermitaj Müzesi İlk özel sanat müzesi olması açısından değerlidir. Bir diğer nadide örnek ise, başlangıçta saray olarak tasarlanan ve daha sonra Medici Ailesi’nin topladığı fotoğraf ve heykellerin sergilendiği bir mekana dönüştürülen yapıdır. Burası Floransa Uffizi Galerisi.

Etnografya, bilimin insan toplulukları (kabileler) tarafından üretilen maddi kültürü inceleyen kısmıdır. Giyim kuşam, ev eşyası, takı, avcılık, inşaat malzemeleri, tarım aletleri, halk sanatları vb. etnografya içinde ele alınır. Sergileri ve animasyonları ile halk kültürünü yansıtan ve nesilden nesile bilgi aktarımında rol oynayan bu müzeler, kendi bölgeleri dışında yakın çevre kültürlerine ait etnografik materyalleri de toplayabilmektedir.

Türkiye’de ilk etnografya müzesi1930 yılında Atatürk’ün girişimleriyle Ankara’da açılmıştır.

Doğa ve kültüre, insanına odaklanan stantlarla doğa tarihi ve jeoloji müzeleri; tabiat tarihi, mineraloji, dinazorlar, zooloji, oşinografi, antropoloji bahisleri yetiştirmek amacıyla kurulmuştur. Bu müzeler aynı zamanda evrim, çevre sorunları ve biyoçeşitlilik gibi konuları da ele almaktadır.

Dünyada Londra Doğa Tarihi Müzesi ve Washington DC Doğa Tarihi Müzesi, Türkiye’de Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Tabiat Tarihi Müzesiörnek olarak verilebilir.

Ziyaretçilere bilimin temel unsurlarını tanıtmak, empati kurmak, deneysel gözlemi teşvik etmek, eğlendirmek, merak ve istek uyandırmak, eğitimlerine katkı sağlamak amacı ile kurulan bilim ve teknoloji müzeleri, dünyanın en değerli müzeleri arasında yer almaktadır. Bilim müzelerinde; Fizik, kimya, biyoloji, bilgisayarlar, havacılık, astronomi ve okyanus üzerine bahisler için standlar vardır.

1683 yılında Oxford Üniversitesi bünyesinde kurulmuştur. Ashmolean Doğa Tarihi Müzesi, ilk bilim müzesi olarak kabul edilir.1906’da açılan dünyanın en büyük bilim ve teknoloji müzesi Münih’teki Alman Müzesi.

Ülkemizde 1993 yılında ziyarete açılmıştır. Ankara Feza Gürsey Bilim Merkezive 2006 yılında piyasaya sürüldü. ODTÜ Bilim ve Teknoloji Müzesi,önemli örnekler ortadadır.

Sanayi Devrimi’nin de etkisiyle 19. yüzyılın ortalarında sanayi ve teknolojideki gelişmeleri sergilemek ve halkı bilinçlendirmek amacıyla müzelerde eğitim stantları açılmaya başlandı. Tarihi fabrikalar, atölyeler, enerji santralleri ve bunların ekipmanları sanayi müzelerinde fiyatlandırılır. Örneğin, İngiltere’de Bradford Endüstri Müzesi 1875 yılında iplik üretimi amacıyla kurulmuş bir atölyeyken, 1974 yılında müzeye çevrilmiştir. Türkiye’de; ulaşım, endüstri ve iletişim geçmişine sahip ilk endüstri müzesi, İstanbul’daki Rahmi M. Koç Müzesi’dir.